Rodzaje tokarek

Tokarki to niezwykle wszechstronne obrabiarki, których rola jest nie do przecenienia we współczesnym przemyśle. Skrawanie, czyli proces, którego dokonuje się za ich pomocą, jest niezmiennie najczęściej wykonywaną obróbką metali. Tokarki pozwalają na toczenie i wytaczanie z zachowanie bardzo wysokiej precyzji, a efektem ich pracy są, między innymi wałki, stożki czy kule, a także wszelkiego rodzaju gwinty (wewnętrzne i zewnętrzne). Rozwój technologii CNC pozwala na usprawnienie całego procesu i uzyskanie jeszcze wyższej powtarzalności. W zależności od obrabianego materiału i planowanego procesu wykorzystuje się różne rodzaje tokarek. Omówmy niektóre z nich.

Tokarki kłowe

To grupa tokarek wykorzystujących „kieł”, czyli poziomą podpórkę, o stożkowatym kształcie, mającą za zadanie umożliwienie swobodnego obracania się obrabianego materiału. Umieszcza się go właśnie pomiędzy kłem a wrzecionem. Ograniczenia wielkości obrabianego elementu wynikają z rozstawu kłów, a jego długość musi być przynajmniej sześciokrotnie większa od średnicy. Najczęściej spotykane tokarki kłowe, to:

Tokarki ciężkie - to największe z dostępnych urządzeń. Zajmują ogromną przestrzeń, ale w zamian są bardzo uniwersalne - najczęściej toczą zgrubnie, poprzecznie, wzdłużnie, a także frezują, nacinają gwinty, wytaczają, wiercą, szlifują, kopiują i to nawet przedmioty o ogromnej masie - największe z nich mogą skrawać elementy ważące do 7000 kg, choć występują specjalistyczne modele obsługujące do 60 ton.

Istnieją również tokarki pozwalające na dokładne odwzorowanie posiadanego już elementu. Wykorzystując wzornik, po którym porusza się urządzenie kopiujące, zakończone nożem skrawającym, umożliwia ona uzyskanie bardzo dokładnych kopii, wykonywanych ze sporą szybkością. Pozwalają na kopiowanie elementów o dowolnych kształtach, a cały proces zachodzi na tyle szybko, że wykorzystuje się go również do produkcji seryjnej na małą skalę.

Tokarki wielonożowe - jak już sama nazwa wskazuje podczas pracy wykorzystują więcej niż jeden nóż. Dzięki temu mogą równocześnie obrabiać materiał wzdłużnie i poprzecznie. Wykorzystują w tym celu dwie podpórki - tylną i przednią. Oferują dzięki temu szybsze obrabianie materiału, bardzo wysoką dokładność i dużą wszechstronność. Występują w wariantach ze sterowaniem hydraulicznym lub mechanicznym.

Tokarki produkcyjne - to maszyny wyspecjalizowane do szybkiej seryjnej produkcji, głównie na małą i średnią skalę. Są wszechstronne, ale nie wykonują gwintowania.

Do bardzo dokładnych prac wykańczających obrabiane powierzchnie i nadających im końcową gładkość służą tokarki do obróbki gładkościowej. Wykorzystują noże wykonane z diamentu lub spiekanego wolframu, lub tytanu.

Tokarki uniwersalne - najczęściej wykorzystywany rodzaj tokarek w zakładach usługowych i niewielkich zakładach produkcyjnych. Ich ogromną zaletą jest uniwersalność - nadają się zarówno do obróbki precyzyjnej, jak i zgrubnej. Wykorzystuje się je do obróbki stali, żelaza czy nawet żeliwa. Pozwalają na gwintowanie wszystkich najpopularniejszych typów gwintów.

Tokarki stołowe - dosyć często spotykane, głównie w mniejszych zakładach. Zapewniają bardzo wysoką precyzję wykonywanej pracy, ale pozwalają na obróbkę wyłącznie niewielkich elementów. Zbudowane są w oparciu o szafki (metalowe lub drewniane), a ich niewątpliwym atutem jest kompaktowy rozmiar, umożliwiający ich zastosowanie również na bardzo ograniczonej przestrzeni.

Tokarki uchwytowe

Dzięki zmodyfikowanej budowie, pozwalającej na umieszczanie obrabianym przedmiotów bezpośrednio w uchwycie wrzeciona zapewniają bardzo wygodny dostęp do obrabianego przedmiotu. Praca na nich może zachodzić przy użyciu nawet kilku narzędzi jednocześnie, dzięki bardzo dokładnemu, elektrohydraulicznemu sterowaniu supportami. Dzielą się na:

• Poziome - zapewniające większe możliwości wykorzystania kilku narzędzi równocześnie,
• Pionowe - o bardzo łatwym dostępie do obrabianego elementu.

Tokarki rewolwerowe

Ich nazwa wywodzi się od obrotowej głowicy, pozwalającej na szybką podmianę wykorzystywanego narzędzia - wyglądem i działaniem przypomina właśnie rewolwer. Najlepsze modele obsługują do kilkunastu narzędzi, całkowicie likwidując konieczność ich wymiany w trakcie obróbki, co przyspiesza cały proces. Odpowiednie rozplanowanie pracy i umieszczenie narzędzi w kolejności, w jakiej będą potrzebne, co dodatkowo przyspiesza całą obróbkę.

Tokarki tarczowe

Pozwalają na obróbkę płaskich przedmiotów o dużej średnicy jak np. wszelkiego rodzaju tarcz, czy kół, wykorzystywanych w przemyśle (np. do przenoszenia napędu). Tokarki tarczowe występują jako pionowe (inaczej karuzelowe) i poziome (z łożem wzdłużnym lub poprzecznym). Specjalną wersją są tokarki tarczowe ciężkie, wykorzystywane do obróbki wielkich i ciężkich elementów.

Półautomaty i automaty tokarskie

Są to maszyny wykorzystywane głównie do produkcji seryjnej, na średnią i dużą skalę. Półautomaty wymagają udziału pracownika, aby wymienić obrabiany element na kolejny, w przeciwnym razie następuje zatrzymanie pracy. Automaty natomiast pracują nieprzerwanie, samodzielnie wymieniając element na kolejny, do czasu wyczerpania zapasu materiału do obróbki. Rola pracownika jest znacznie ograniczona - uruchamia on maszynę, dba o odpowiedni stan materiału i nadzoruje czy prace zachodzą zgodnie z planem.